Zgorzelec – Görlitz. Zwiedziłam obie strony miasta i jestem pod wrażeniem bogatej architektury. Miasto nie zostało zniszczone w czasie ostatniej wojny. A skąd jest najlepszy widok na Zgorzelec? Oczywiście z Görlitz. I odwrotnie.
W treści wpisu:
- niezliczona ilość kamienic
- dwa rynki
- i pyszne mohnpiele
Zgorzelec podobnie jak Cieszyn jest miastem granicznym, tylko tutaj ciekawsza część znajduje się po stronie Niemieckiej. Podobno nazwa miasta pochodzi od słowa „pogorzelisko” od pożaru, który strawił gród w X w. Dawniej miasto znajdowało się na skrzyżowaniu dwóch ważnych szlaków handlowych. Jeden prowadził znad Bałtyku do Pragi, drugi z Hiszpanii na Ruś. Zgorzelec nie został zniszczony w czasie II wojny, wysadzono tylko mosty.
Zgorzelec – strona polska
1. Bulwar nadrzeczny polski
Zwiedzanie miasta rozpoczęłam od przejścia bulwaru nad Nysą Łużycką z widokiem na niemiecką stronę. W krajobrazie wyróżnia się stojący na wzgórzu kościół oraz poniżej zabytkowe kamienice. Nieco dalej zwraca uwagę wielki zrujnowany budynek mieszczący kiedyś „Zakład Kondensatorów w Görlitz”. Na drugą stronę rzeki najprościej przejść Mostem Staromiejskim, ale w odległości około 1 km można przejść także mostem drogowym.
2. Przedmieście Nyskie
Miasto rozwijało się głównie po zachodniej stronie Nysy Łużyckiej (obecnie niemieckiej), jednak w miarę jego rozrostu budynki zaczęły powstawać również po drugiej stronie rzeki. Prawdopodobnie most łączący obie części istniał już w XII w. Obecnie rzekę łatwo pokonać Mostem Staromiejskim.
Ale wróćmy na Przedmieście Nyskie, bo tak nazywa się najstarsza część Zgorzelca. Nad rzeką, obok mostu można zobaczyć pozostałości młyna. Najstarsza wzmianka źródłowa pochodzi z 1273 r. Z młynem sąsiaduje potężny betonowy elewator przypominający wieżę obronną, na którego ścianie zainstalowano ceramiczną płaskorzeźbę WAZE (Wizerunek Artystyczny Zjednoczonej Europy).
Przy Placu Pocztowym, gdzie zabytkowe kamienice stoją na niewielkim wzniesieniu można zauważyć replikę słupa dystansowego Poczty Polsko-Saskiej. Idąc dalej wzdłuż rzeki, w jednej z kamienic ulokowano Muzeum Łużyckie prezentujące wystawy o historii i kulturze Górnych Łużyc.
3. Most Staromiejski
Most Staromiejski jest obiektem nowym, wybudowanym w 2004 r. w miejscu zniszczonego w czasie wojny. Pełni funkcję kładki dla pieszych.
4. Park i Miejski Dom Kultury
Cóż ciekawego może być w Domu Kultury? Przede wszystkim sam budynek wybudowany na przełomie XIX i XX w., który uchodzi za najcenniejszy zabytek Zgorzelca. Z zewnątrz ozdobiony płaskorzeźbami oraz innymi zdobieniami. Wewnątrz posiada okazałe schody, którego strzegą dwa lwy oraz kopułę z kolorowego szkła. Akurat trwała wystawa obrazów, rozstawionych na parterze i piętrze.
Dom Kultury znajduje się w parku miejskim, gdzie warto wybrać się na spacer, szczególnie wokół stawu.
Zgorzelec – strona niemiecka
5. Bulwar nadrzeczny niemiecki
Czas aby spojrzeć na Polskę z drugiej strony rzeki. O ile bulwar po niemieckiej stronie jest taki sobie, dodatkowo rozdzielony rozsypującym się zakładem przemysłowym, to widok na polską stronę bardzo ładny. Zadbane kamienice ślicznie odbijają się w rzece. Warto przyjść w czasie, kiedy budynki oświetla słońce.
6. Stare Miasto
Stare miasto Görlitz ma wiele uroku – ulice i fotogeniczne uliczki, zabytkowe kamienice oraz interesujące place. Za najstarszy świecki budynek uchodzi Dom barwierski (Waidhaus), usytuowany przy kościele św. Piotra i Pawła. Prawdopodobnie powstał w 1425 r. Przy ulicy Neißstraße 29 oglądam Dom Biblijny (Biblisches Haus), którego elewacje zdobią sceny biblijne. Najlepiej widać te niżej położone: stworzenie Ewy, kuszenie Adama, ofiara Abrahama oraz Mojżesz z tablicami 10 przykazań.
Z placów szczególnie interesujące jest Dolny Rynek (Untermarkt) znajdujący się w cieniu renesansowego ratusza i otoczeniu jednych z najstarszych kamienic na starówce.
Spacerując po starówce docieram do długiego Górnego Rynku (Obermarkt), ale ten jest głównie wielkim parkingiem.
Obeszłam już chyba wszystkie uliczki w ścisłym centrum, więc skręcam w Berliner Str., która łączy centrum z dworcem kolejowym. Zwykle są to ulice reprezentacyjne i tak też jest tutaj, okazałe budynki, sklepy. Berliner Str. jest częściowo wyłączona z ruchu samochodowego, ale całą jej długością poruszają się tramwaje.
7. Synagoga
Wracając od strony dworca przeszłam obok Synagogi, nie weszłam bo była zamknięta. Świątynia funkcjonowała przed wojną tylko 27 lat. Opuszczona przetrwała wojnę i czasy powojenne. Obecnie działa w niej centrum kultury i można ją zwiedzać.
Wszelkie informacje dotyczące Synagogi i jej zwiedzania na stronie internetowej.
8. Mury miejskie
Średniowieczny system obronny zachował się w niewielkim fragmencie. Ciekawy odcinek można zobaczyć w pobliżu kościoła św. Piotra i Pawła, którego międzymurze zagospodarowano jako park. Poza tym w mieście zachowało się kilka wież.
9. Kościół św. Piotra i Pawła
Gotycki kościół św. Piotra i Pawła góruje nad miastem i widoczny jest z wielu jego punktów. Prace budowlane ukończono w XV w., ale strzeliste wieże dobudowano dopiero pod koniec XIX w. Zachwycają wspaniałe sklepienia.
Najważniejszym zabytkiem są organy słoneczne. czyli piszczałki ułożone w kształcie promieni słońca. W końcu kościoła znajduje się mini-wystawa wyjaśniająca o co chodzi w budowie tychże organów.
Moją uwagę przyciągnęła też kolorowa chrzcielnica, jakby wysadzana szlachetnymi kamieniami. Dobrze się rozejrzyj, ponieważ ogrodzono ją gęstą kratą i można przejść nie zauważając jej.
10. Cmentarz i kościół św. Mikołaja
Z kościoła św. Piotra i Pawła skierowałam się na północny-zachód mijając po drodze urokliwe uliczki. Tam położony jest cmentarz z wieloma zabytkowymi nagrobkami. Na cmentarzu znajduje się najstarsza świątynia w mieście, kościół św. Mikołaja (Nikolaikirche).
Nie zwiedzałam wnętrza kościoła. Wstęp płatny. Zwiedzanie cmentarza bezpłatnie.
11. Muzeum Śląskie
Muzeum Śląskie (Schlesisches Museum, Brüderstraße 8) znajduje się w zwracającej uwagę ceglano-szarej kamienicy. Wiele tu opisów, od bardzo dawnej historii tego regionu po czasy ostatniej wojny i tych bardziej współczesnych. Wśród eksponatów znajdują się dzieła sztuki, wyroby codziennego użytku – szkło, ceramika, złotnictwo.
Zainteresowani historią mogą tu spędzić kilka godzin, ponieważ zgromadzonych informacji jest naprawdę bardzo dużo. Osobom, które aż tak bardzo nie chcą wczytywać się w zawiłości historyczne, polecam przyjść godzinę przed zamknięciem. Bilet jest wtedy tańszy, ale trzeba narzucić sobie dyscyplinę zwiedzania.
Wszystkie opisy również w języku polskim. Można pobrać bezpłatny audioprzewodnik w języku polskim.
Godziny otwarcia: wt.-cz. 10.00 – 17.00, pt.-nd. 10.00 – 18.00; poniedziałek nieczynne.
Wstęp: bilet normalny 8 €, ulgowy 6 € (brak zniżek dla emerytów). 1 godz. przed zamknięciem 5 €.
Szczegóły sprawdź na stronie internetowej.
12. Dom Barokowy. Muzeum Historii Kultury
Dom Barokowy (Barockhaus, Neißstraße 30) wzniesiono w I połowie XVIII w. jako dom mieszkalny i punkt handlu tkaninami. Jest jedną z bardziej okazałych kamienic na starówce. Od 1801 r. budynek należał do Górnołużyckiego Towarzystwa Naukowego, które utworzyło w nim bibliotekę. Biblioteka istnieje nadal i jest przepiękna.
Będąc tam chyba zbyt długo się gapiłam, bo przyszła do mnie pani nadzorująca pomieszczenia z pytaniem czy mi się podoba. Co prawda po bibliotece nie można chodzić ale i tak robi ogromne wrażenie. W pomieszczeniu obok wystawiono trochę wiekowych ksiąg, którym miałam możliwość przyjrzeć się z bliska.
Poza tym w muzeum jest wiele do zobaczenia, wystawy zajmują ponad 40 sal. Między innymi interesujące są wnętrza mieszkalne oraz barokowe przedmioty, obrazy, znaleziska archeologiczne a także „Gabinet Fizyczny” z unikatową aparaturą do przeprowadzania badań z zakresu fizyki.
Zwiedzałam tylko Dom Barokowy ale można zakupić 2-dniowy bilet łączony na: Dom Barokowy, wieżę Reichenbach i Kaisertrutz.
Godziny otwarcia: w sezonie, wt.-cz. 10.00 – 17.00, pt.-nd. 10.00 – 18.00; poniedziałek nieczynne.
Wstęp: bilet normalny 6 €, ulgowy 4 € (brak zniżek dla emerytów).
Szczegóły sprawdź na stronie internetowej.
13. Dawny dom handlowy
Chyba każdy przewodnik po Görlitz poleca zobaczyć dawny dom handlowy (Kaufhaus, An d. Frauenkirche) początku XX w. Budowla może zainteresować z zewnątrz, ale to podobno wnętrze skrywa wspaniałości. Budynek jest obecnie w remoncie, więc zajrzyj kiedy się zakończy. Być może będzie warto.
14. Park miejski i południk 15
Park miejski (Stadtpark) rozciąga się nad Nysą Łużycką. Powstał prawie 200 lat temu. Przyjemny spacer zakłóciły mi opady deszczu. Ale udało się zobaczyć już przekwitający ogród różany, fontanny i okazałe drzewa.
Dla zainteresowanych w parku miejskim umieszczono kamień południka 15 wyznaczający jego przebieg przez miasto. „Piętnastkę” widziałam już w Czechach w miejscowości Jindrichuv Hradec, tam była to listwa w nawierzchni jezdni.
Gdzie na obiad, gdzie na kawę
Przeróżnych restauracji i kawiarni po obu stronach granicy jest wiele, z oczywistych powodów znacznie więcej po niemieckiej stronie. Wymieniam te, z których sama korzystałam i mogę polecić.
Na obiad
Restauracja i Kawiarnia Miódmaliny (Polska, ul. Daszyńskiego 17) – klimatyczne wnętrze, widok z okien lub ogródka na rzekę. Bardzo dobre jedzenie, kuchnia głównie polska.
Vierradenmühle Fam. Cerobski (Niemcy, obok Mostu Staromiejskiego) – tą restaurację odwiedziłam głównie dla lokalizacji, choć jedzenie też dobre (kuchnia śląska i łużycka). Lokal posiada taras nad samą rzeką, a po wejściu do środka, pod szklaną podłogą widać turbinę elektrowni wodnej. Obsługa polska.
Na kawę
Lucullus Coffee (Peterstraße 4) – kawiarnia w renesansowej kamienicy, na tyłach ogródek. Zamówiłam polecaną mohnpiele (makówkę) z adwokatem i warto było, nigdy nie jadłam podobnego deseru. Można porozumieć się po Polsku. Płatność tylko gotówką, również w złotówkach.
Co dalej
Zgorzelec to Dolny Śląsk a ten obfituje w wiele interesujących miejsc. Możesz zajrzeć do Lwówka Śląskiego albo w Lubomierzu sprawdzić co słychać u Kargula i Pawlaka. W odległości 50 km znajduje się Zamek Kliczków, który możesz zwiedzić a także przenocować. Koniecznie odwiedź wspaniały polsko-niemiecki Park Mużakowski. Na dalszą wycieczkę zaplanuj graniczne miasto Cieszyn, tam też niemało jest to zobaczenia i spacerowania.
Inne miejsca które odwiedziłam zobacz na mapie.
Jeśli zechcesz czytać podobne artykuły, proszę zapisz się na mój newsletter. Będzie mi miło, jeśli dołączysz do grona pasjonatów podróży.