Zgorzelec – Görlitz. Zwiedziłam obie strony miasta i jestem pod wrażeniem ich bogatej architektury. Miasto nie zostało zniszczone w czasie ostatniej wojny. Najlepszy widok na Zgorzelec? Oczywiście z Görlitz i na odwrót.
W treści wpisu:
- niezliczona ilość kamienic
- dwa rynki
- i pyszne mohnpiele
Zgorzelec, podobnie jak Cieszyn, jest miastem granicznym, tylko tutaj ciekawsza część znajduje się po niemieckiej stronie. Nazwa miasta pochodzi od słowa “pogorzelisko” – od pożaru, który strawił gród w X wieku. Dawniej miasto leżało na skrzyżowaniu dwóch ważnych szlaków handlowych: z Bałtyku do Pragi oraz z Hiszpanii na Ruś. Na szczęście miasto przetrwało II wojnę światową bez zniszczeń, wysadzono jedynie mosty.
Zgorzelec – strona polska
1. Bulwar nadrzeczny polski
Zwiedzanie miasta rozpoczęłam od spaceru bulwarem nad Nysą Łużycką, podziwiając widoki na niemiecką stronę. W krajobrazie wyróżnia się stojący na wzgórzu kościół oraz malownicze, zabytkowe kamienice. Nieco dalej zwraca uwagę wielki zrujnowany budynek mieszczący kiedyś „Zakład Kondensatorów w Görlitz”. Na drugą stronę rzeki najprościej przejść Mostem Staromiejskim, ale można też skorzystać z oddalonego o około kilometr mostu drogowego.
2. Przedmieście Nyskie
Miasto rozwijało się przede wszystkim po zachodniej stronie Nysy Łużyckiej (współczesne Görlitz), ale w miarę rozrostu, budynki zaczęły pojawiać się również po wschodniej stronie rzeki. Prawdopodobnie most łączący obie części istniał już w XII w. Obecnie rzekę łatwo pokonać Mostem Staromiejskim.
Wróćmy jednak na Przedmieście Nyskie, najstarszą część Zgorzelca. Tuż obok mostu, nad rzeką, znajdują się pozostałości po młynie, o którym pierwsza wzmianka pochodzi z 1273 roku. Z młynem sąsiaduje potężny betonowy elewator przypominający wieżę obronną. Na jego ścianie zainstalowano ceramiczną płaskorzeźbę WAZE (Wizerunek Artystyczny Zjednoczonej Europy).
W pobliżu na niewielkim wzniesieniu przy Placu Pocztowym, gdzie stoją zabytkowe kamienice, można zobaczyć replikę słupa dystansowego Poczty Polsko-Saskiej. Idąc dalej wzdłuż rzeki, w jednej z kamienic mieści się Muzeum Łużyckie, które prezentuje zbiory dotyczące historii i kultury Górnych Łużyc.
3. Most Staromiejski
Most Staromiejski to stosunkowo nowa konstrukcja, oddana do użytku w 2004 roku. Powstał w miejscu mostu zniszczonego podczas wojny i pełni funkcję kładki dla pieszych.
4. Park i Miejski Dom Kultury
Co może być ciekawego w Domu Kultury? Sam budynek zbudowany na przełomie XIX i XX wieku, jest uważany za najcenniejszy zabytek w Zgorzelcu. Z zewnątrz zdobią go płaskorzeźby, a wewnątrz uwagę przyciągają okazałe schody, których strzegą dwa lwy oraz kolorowa, szklana kopuła. Akurat trwała wystawa obrazów, które rozmieszczono na parterze i piętrze.
Dom Kultury znajduje się w parku miejskim, który idealnie nadaje się na spacer, zwłaszcza wokół stawu.
Zgorzelec – strona niemiecka
5. Bulwar nadrzeczny niemiecki
Teraz czas spojrzeć na Polskę z drugiej strony rzeki. O ile niemiecki bulwar nie zachwyca, a dodatkowo dzieli go rozsypujący zakład przemysłowy, o tyle widok na polską stronę jest bardzo ładny. Zadbane kamienice ślicznie odbijają się w rzece. Warto przyjść tam, kiedy słońce oświetla budynki, tworząc malowniczy widok.
6. Stare Miasto
Stare miasto Görlitz ma wiele uroku – pełne malowniczych ulic i fotogenicznych zaułków, zabytkowych kamienic oraz urokliwych placów.
Za najstarszy świecki budynek uchodzi Dom Barwierski (Waidhaus), znajdujący się przy kościele św. Piotra i Pawła, który prawdopodobnie powstał w 1425 roku. Przy ulicy Neißstraße 29 oglądam Dom Biblijny (Biblisches Haus). Jego elewacje zdobią sceny biblijne, z których najłatwiej dostrzec te umieszczone niżej: stworzenie Ewy, kuszenie Adama, ofiara Abrahama oraz Mojżesz z tablicami 10 przykazań.
Wśród placów starego miasta na szczególną uwagę zasługuje Dolny Rynek (Untermarkt). Położony w cieniu renesansowego ratusza, otoczony jest jednymi z najstarszych i najbardziej urokliwych kamienic w Görlitz.
Spacerując po starówce docieram do długiego Górnego Rynku (Obermarkt), ale ten jest głównie wielkim parkingiem.
Kiedy bbeszłam już chyba wszystkie uliczki w ścisłym centrum, skierowałam się na Berliner Str. Ta ulica łączy centrum z dworcem kolejowym i, jak przystało na reprezentacyjną arterię, jest pełna okazałych budynków oraz sklepów. Częściowo wyłączono ją z ruchu samochodowego, ale na całej jej długości kursują tramwaje.
7. Synagoga
Wracając od dworca minęłam Synagogę. Nie weszłam do środka, ponieważ była zamknięta. Świątynia funkcjonowała przed wojną zaledwie 27 lat. Opuszczona przetrwała wojnę i czasy powojenne. Dziś działa w niej centrum kultury i jest dostępna dla zwiedzających.
Informacje dotyczące Synagogi i jej zwiedzania można znaleźć na jej stronie internetowej.
8. Mury miejskie
Średniowieczny system obronny Görlitz zachował się jedynie w niewielkim fragmencie. Ciekawy odcinek można zobaczyć w pobliżu kościoła św. Piotra i Pawła, gdzie przestrzeń między murami zamieniono na park. Poza tym w mieście zachowało się kilka wież.
9. Kościół św. Piotra i Pawła
Gotycki kościół św. Piotra i Pawła góruje nad miastem i widoczny jest z wielu jego punktów. Prace budowlane ukończono w XV w., ale strzeliste wieże dobudowano dopiero pod koniec XIX w. Wnętrze zachwyca wspaniałymi sklepieniami.
Największym skarbem świątyni są organy słoneczne. których piszczałki ułożone są w kształt promieni słońca. W głębi kościoła znajduje się mini-wystawa, która wyjaśnia ich budowę. Moją uwagę przyciągnęła także kolorowa chrzcielnica, wyglądająca jak wysadzana szlachetnymi kamieniami. Dobrze się rozejrzyj, ponieważ została ogrodzona gęstą kratą i można ją przeoczyć.
10. Cmentarz i kościół św. Mikołaja
Z kościoła św. Piotra i Pawła skierowałam się na północny-zachód mijając po drodze urokliwe uliczki. Dotarłam do cmentarza z wieloma zabytkowymi nagrobkami. Na cmentarzu znajduje się najstarsza świątynia w mieście, kościół św. Mikołaja (Nikolaikirche).
Nie zwiedzałam wnętrza kościoła. Wstęp płatny. Zwiedzanie cmentarza bezpłatnie.
11. Muzeum Śląskie
Muzeum Śląskie (Schlesisches Museum, Brüderstraße 8) mieści się w charakterystycznej ceglano-szarej kamienicy. Wiele tu opisów, od bardzo dawnej historii tego regionu po czasy ostatniej wojny i tych bardziej współczesnych. Wśród eksponatów znajdują się dzieła sztuki, wyroby codziennego użytku – szkło, ceramika, złotnictwo.
Zainteresowani historią mogą tu spędzić kilka godzin, ponieważ zgromadzonych informacji jest naprawdę bardzo dużo. Jeśli jednak wolisz tylko rzucić okiem na zbiory, polecam przyjść godzinę przed zamknięciem. Bilet jest wtedy tańszy, ale trzeba narzucić sobie dyscyplinę zwiedzania.
Wszystkie opisy również w języku polskim. Można pobrać bezpłatny audioprzewodnik w języku polskim.
Godziny otwarcia: wt.-cz. 10.00 – 17.00, pt.-nd. 10.00 – 18.00; poniedziałek nieczynne.
Wstęp: bilet normalny 8 €, ulgowy 6 € (brak zniżek dla emerytów). 1 godz. przed zamknięciem 5 €.
Szczegóły sprawdź na stronie internetowej.
12. Dom Barokowy. Muzeum Historii Kultury
Dom Barokowy (Barockhaus, Neißstraße 30) wzniesiono w pierwszej połowie XVIII wieku jako dom mieszkalny z punktem handlu tkaninami. Jest to jedna z bardziej okazałych kamienic na starówce. Od 1801 r. budynek należał do Górnołużyckiego Towarzystwa Naukowego, które utworzyło w nim bibliotekę. Biblioteka istnieje nadal i jest przepiękna.
Musiałam chyba zbyt długo wpatrywać się w jej wnętrze, bo nadzorująca salę pani podeszła i zapytała, czy mi się podoba. W pomieszczeniu obok wystawiono część historycznego księgozbioru, którą mogłam obejrzeć z bliska.
Poza tym w muzeum jest jeszcze wiele do zobaczenia – wystawy zajmują ponad 40 sal. Są tu interesujące wnętrza mieszkalne, barokowe przedmioty, obrazy, znaleziska archeologiczne a także “Gabinet Fizyczny” z unikatową aparaturą badawczą.
Zwiedzałam tylko Dom Barokowy ale można zakupić 2-dniowy bilet łączony na: Dom Barokowy, wieżę Reichenbach i Kaisertrutz.
Godziny otwarcia: w sezonie, wt.-cz. 10.00 – 17.00, pt.-nd. 10.00 – 18.00; poniedziałek nieczynne.
Wstęp: bilet normalny 6 €, ulgowy 4 € (brak zniżek dla emerytów).
Szczegóły sprawdź na stronie internetowej.
13. Dawny dom handlowy
Praktycznie każdy przewodnik po Görlitz poleca zobaczyć dawny dom handlowy (Kaufhaus, An d. Frauenkirche) początku XX wieku. Budowla może zainteresować z zewnątrz, ale to podobno wnętrze skrywa prawdziwe wspaniałości. Obecnie budynek jest w remoncie, więc warto zaplanować wizytę po jego zakończeniu. Może być to prawdziwa perełka.
14. Park miejski i południk 15
Park miejski (Stadtpark) rozciąga się nad Nysą Łużycką. Powstał prawie 200 lat temu. Przyjemny spacer zakłóciły mi opady deszczu. Ale udało się zobaczyć już przekwitający ogród różany, fontanny i okazałe drzewa.
Dla zainteresowanych w parku miejskim umieszczono kamień południka 15 wyznaczający jego przebieg przez miasto. “Piętnastkę” widziałam już w Czechach w miejscowości Jindrichuv Hradec, tam była to listwa w nawierzchni jezdni.
Gdzie na obiad, gdzie na kawę
Przeróżnych restauracji i kawiarni po obu stronach granicy jest wiele, z oczywistych powodów znacznie więcej po niemieckiej stronie. Wymieniam te, z których sama korzystałam i mogę polecić.
Na obiad
Restauracja i Kawiarnia Miódmaliny (Polska, ul. Daszyńskiego 17) – klimatyczne wnętrze, widok z okien lub ogródka na rzekę. Bardzo dobre jedzenie, kuchnia głównie polska.
Vierradenmühle Fam. Cerobski (Niemcy, obok Mostu Staromiejskiego) – tą restaurację odwiedziłam głównie dla lokalizacji, choć jedzenie też dobre (kuchnia śląska i łużycka). Lokal posiada taras nad samą rzeką, a po wejściu do środka, pod szklaną podłogą widać turbinę elektrowni wodnej. Obsługa polska.
Na kawę
Lucullus Coffee (Peterstraße 4) – kawiarnia w renesansowej kamienicy, na tyłach ogródek. Zamówiłam polecaną mohnpiele (makówkę) z adwokatem i warto było, nigdy nie jadłam podobnego deseru. Można porozumieć się po Polsku. Płatność tylko gotówką, również w złotówkach.
Co dalej
Zgorzelec to Dolny Śląsk a ten obfituje w wiele interesujących miejsc. Możesz zajrzeć do Lwówka Śląskiego albo w Lubomierzu sprawdzić co słychać u Kargula i Pawlaka. W odległości 50 km znajduje się Zamek Kliczków, który możesz zwiedzić a także przenocować. Koniecznie odwiedź wspaniały polsko-niemiecki Park Mużakowski. Na dalszą wycieczkę zaplanuj graniczne miasto Cieszyn, tam też niemało jest to zobaczenia i spacerowania.
Inne miejsca które odwiedziłam zobacz na mapie.
Jeśli zechcesz czytać podobne artykuły, proszę zapisz się na mój newsletter. Będzie mi miło, jeśli dołączysz do grona pasjonatów podróży.
