Do Pelplina pojechałam zobaczyć dawne Opactwo Cysterskie z potężną gotycką katedrą oraz niezwykle cenną Biblią Gutenberga a także wpaść na kawę do cysterskiej kawiarenki.
W treści wpisu:
- unikatowa Biblia Gutenberga
- imponująca gotycka katedra
- najwyższy w Polsce drewniany ołtarz
Pelplin to niewielkie miasteczko z głównie niską zabudową. I gdyby nie dominujące w centrum dawne Opactwo Cysterskie, nie wyróżniałoby się niczym szczególnym. Miejscowość położona jest w dolinie rzeki Wierzycy, w pobliżu Starogardu Gdańskiego i autostrady A1.
Zwiedzanie obiektów pocysterskich
Cystersi budowali opactwo od XIII – XVI w. Klasztor dawniej był ważnym ośrodkiem religijnym, kulturalnym i gospodarczym. Obiekty zaliczane są do jednych z najlepiej zachowanych w Polsce i Europie.
Bazylika Katedralna
Imponująca Bazylika pw. WNMP jest drugim (po bazylice Mariackiej w Gdańsku) co do wielkości ceglanym kościołem w Polsce, ma 80 m długości, 26 m szerokości.
Po przekroczeniu drzwi bazyliki przyglądam się wspaniałej gotyckiej architekturze, gdzie ośmioboczne filary podtrzymują finezyjne ażurowe sklepienie. Na jej drugim końcu znajduje się ogromny renesansowy ołtarz główny z 1623 r., wysoki na 25 metrów. Zadziwia kunszt i przepych z jakim został wykonany. W otoczeniu kolumn, rzeźb, ornamentów i złoceń umieszczono dwa obrazy Hermana Hana – Koronacja Marii oraz powyżej Wizja św. Bernarda. To najwyższy drewniany ołtarz w Polsce i drugi w Europie.
Czas przyjrzeć się pozostałym ołtarzom a jest ich w sumie 23. Zajrzeć do naw bocznych częściowo pokrytych freskami, gdzie znajdują się gotyckie dębowe stalle i płyty nagrobne. Moją uwagę przyciągają nietypowo umieszczone barokowe organy oraz barokowa ambona wsparta na Samsonie (postać biblijna) walczącym z lwem. Warto też zwrócić uwagę na bogato zdobione cztery czarne rokokowe konfesjonały stojące w bocznych nawach.
Intrygujący obraz
Poszukaj w katedrze ołtarza z obrazem św. Jakuba Starszego jak na zdjęciu poniżej. Widać modlącą się postać św. Jakuba tuż przed ścięciem, ale nie widać przed kim klęczy, jest tylko czarne tło. Podejdź bliżej i przyjrzyj się fragmentowi w lewym dolnym rogu. Zobaczysz tam bosą stopę wyłaniającą się z ciemności. Jak duży fragment skrytej w ciemności postaci zobaczysz, zależy od padającego oświetlenia.
Klasztor Cystersów
Bezpośrednio z katedry przechodzę na teren klasztoru. Przechadzka krużgankami to jak przeniesienie się w czasie. Na ścianach obrazy i malowidła ścienne przedstawiające sceny ze Starego i Nowego Testamentu. A pod ścianami ławy, na których kiedyś siadali cystersi kontemplując ciszę, modląc się a może układając kolejny projekt unowocześnienia młyna lub hodowli ryb. Podobno czasem też biesiadowali.
Idąc korytarzami trafiam do Skryptorium gdzie dawniej przepisywano księgi. Ale i dzisiaj słychać skrobanie pióra po papierze. Pod okiem ubranego w strój z epoki nauczyciela można wziąć udział w lekcji gotyckiej kaligrafii /po wcześniejszym umówieniu, płatne/.
Wchodzę na wirydarz, który był wewnętrznym klasztornym ogrodem. Zazwyczaj otaczały go arkadowe krużganki – tutaj je zamurowano. Podzielony geometrycznie plac służył do uprawy roślin, a na jego środku znajdowała się studnia.
Muzeum Diecezjalne
W Muzeum Diecezjalnym znajduje się bogaty zbiór średniowiecznej sztuki sakralnej a także tkanin z XVII – XIX w. Warto eksponatom przyjrzeć się z bliska, zwrócić uwagę na mistrzostwo rzeźbiarzy oraz niezwykle precyzyjne hafty. Przy jednym z ornatów czytam, że czerwony aksamit wymieniono w XX w. ale wspaniały złoty haft ze scenami z życia św. Katarzyny pochodzi z XVI w.
Najcenniejszym eksponatem muzeum jest Biblia Gutenberga, którą wyeksponowano w szklanej gablocie ustawionej na środku jednej z sal. Niestety jest to kopia, oryginał rzadko pokazywany jest publicznie. Ale na stronie Muzeum Diecezjalnego można wirtualnie obejrzeć starodruk z bliska, przekartkować, poczytać jeśli potrafisz i zapoznać się z historią księgi.
Biblia Gutenberga – unikat na skalę światową
Jan Gutenberg przygotował i wydrukował księgę w latach 1452-1455. Starodruk jest jednym z 48 zachowanych na świecie i jedynym w Polsce. Ponadto jest jednym z 17 egzemplarzy zachowanych w całości i jednym z nielicznych jakie przetrwały w oryginalnej XV-wiecznej oprawie.
Godziny otwarcia: wt.-sb. 9.30-16.30/17.00, nd. 13.00-17.00/19.00; poniedziałek nieczynne.
Bilet łączony na opactwo z katedrą + muzeum: normalny 25 zł, ulgowy 20 zł. Można kupić bilet tylko na jeden obiekt.
Bazylikę i Opactwo najlepiej zwiedzać z wypożyczonym audioprzewodnikiem lub aplikacją na telefon.
Ogrody Biskupie
Spacerując po klasztornym terenie można zobaczyć również inne budynki ale przede wszystkim Ogrody Biskupie. Całkiem spory zielony teren jest świetnym miejscem na relaks po obejrzeniu zabytków dawnego opactwa. Kiedyś cystersi mieli tu sady owocowe i pola uprawne. Teraz wśród dorodnych drzew i kwiatowych klombów alejki prowadzą do pomnika Gutenberga, nad Wierzycę i malowniczy staw albo do kawiarni Cysterskiej na znakomitą kawę.
Co dalej
Interesujące dawne opactwo pocysterskie możesz też obejrzeć w Rudach w województwie śląskim. A w pobliżu zajrzyj do Grudziądza, zwiedź skansen we Wdzydzach albo wybierz się na Żuławy.
Inne miejsca które odwiedziłam zobacz na mapie.
Jeśli zechcesz czytać podobne artykuły, proszę zapisz się na mój newsletter. Będzie mi miło, jeśli dołączysz do grona pasjonatów podróży.
