Czasem tak bywa, że ktoś wpadnie na pomysł stworzenia miasta-ogrodu. Tak stało się w przypadku miejscowości Żarki-Letnisko położonej w powiecie myszkowskim, województwie śląskim. Domy ukryte są może nie tyle w ogrodzie, co w sosnowym lesie.

Co nieco historii

Na przełomie XIX i XX w. na obecnym terenie Żarek-Letnisko znajdowały się rozległe lasy sosnowe, a jedynymi mieszkańcami były dwie rodziny młynarskie. W 1915 roku uruchomiono przystanek kolejowy na trasie Warszawa – Katowice. Rok później teren zakupił hrabia Karol Raczyński z pobliskiego Złotego Potoku.

O Złotym Potoku i pałacyku Raczyńskich pisałam tutaj.

Raczyński zakupił las z myślą o przeznaczeniu go na miejscowość wypoczynkową. W latach 30-tych las podzielono na parcele i przygotowano do sprzedaży jako działki budowlane. Wiele miejsca przeznaczono na boiska sportowe, kąpielisko, park. Raczyńscy zlecili budowę kawiarni, kościoła oraz pensjonatu „Nałęcz”.

W rozparcelowanym lesie zaczęto budować domy drewniane i murowane z wypalanej na miejscu cegły.

Powstające osiedle letniskowe zaczęło przyciągać niedzielnych wycieczkowiczów, amatorów kąpieli i grzybiarzy. W kawiarni urządzano w soboty wieczorki taneczne, a w niedzielę orkiestra grała od wczesnych godzin popołudniowych do późnego wieczoru.

Krótki czas rozkwitu miejscowości przerwał wybuch II wojny światowej.

Trasa spaceru [mapka]

Wybrałam się na spacer po miejscowości, aby zobaczyć co pozostało z tamtych lat.

Obiekty i miejsca zachowały się lepiej lub gorzej, ale wszystkie pozostają w otoczeniu lasu, jak dawniej. Niektóre ulice nadal nie mają nawierzchni asfaltowej. A spacer wśród zacienionych i pachnących sosen sprawia wiele przyjemności.

Samochód pozostawiłam na dużym placu w pobliżu przystanku kolejowego i amfiteatru. Stąd rozpoczniemy nasz spacer.

Co zobaczysz podczas spaceru?

Amfiteatr

Amfiteatr jest budowlą współczesną, powstał z inicjatywy mieszkańców. Wspominam o nim, ponieważ znajduje się obok parkingu i kąpieliska.

Restauracja „Zosieńka.1935.”

Restauracja „Zosieńka.1935.” działa po dzień dzisiejszy. Kiedyś była pierwszym lokalem gastronomicznym i tętniącym życiem miejscem, gdzie w soboty i niedziela grała orkiestra taneczna.

Mnie nie udało się skorzystać z oferty restauracji, ponieważ byłam w godzinach przedpołudniowych, a lokal otwiera się dopiero o 15.00.

Kąpielisko

Kąpielisko powstało na rzeczce Czarka, która nieopodal wpływa do Warty. Do tego celu wykorzystano urządzenia hydrotechniczne pozostałe po spalonym młynie. W obrębie kąpieliska znajduje się piaszczysta plaża.

Pensjonat „Nałęcz”

Budynek dawnego Pensjonatu „Nałęcz” (ul. Zielona 3) istnieje do dziś, lecz można zobaczyć go jedynie zza ogrodzenia. Przed willą ustawiono tabliczkę z krótką historią.

Drewniany budynek wraz z otoczeniem wygląda na dość zaniedbany. W latach świetności parter pensjonatu służył jako jadalnia, sala zabawowa lub widowiskowa. Na piętrze znajdowało się 10 pokoi z zadaszonymi balkonami.

Po wojnie obiekt przejęło Nadleśnictwo urządzając w nim leśniczówkę. Czy nadal jest w nim leśniczówka? Na miejscu nie było żadnej potwierdzającej informacji.

Kościół

Budowę kościoła w stylu tyrolskim (ul. Grunwaldzka 14) ufundowanego przez Raczyńskich ukończono w 1936 r. Obecnie w niedziele, w cieplejszym sezonie, msza odprawiana jest przy ołtarzu zewnętrznym. Uczestnicy mogą usiąść na specjalnie w tym celu ustawionych ławkach. Można tu również przyjść o każdej porze i jak w parku odpocząć w ciszy i cieniu sosen.

Drewniane wille

Na terenie miejscowości, oprócz willi „Nałęcz”, przetrwało do naszych czasów wiele innych drewnianych prywatnych domów. Najwięcej znajduje się przy ulicy PCK.

Park

Park powstał przy przystanku kolejowym, było to centrum ówczesnych Żarek. Teren obejmował altanę, kąpielisko i kawiarnie. Do naszych czasów zachował się nieduży fragment zwany skwerem z altaną. Dawny park obecnie poprzecinają dość ruchliwe ulice.

Zobacz też

Pojedź do Złotego Potoku gdzie zobaczysz pałac fundatora Żarek-Letnisko oraz dworek Krasińskiego (pałac i dworek stoją obok siebie).

W pobliżu zobacz Rezerwat Parkowe oraz najsłynniejszą skałę tej części Jury Krakowsko-Częstochowskiej – Bramę Twardowskiego.

Inne miejsca które odwiedziłam możesz zobaczyć na mapie.

Jeśli zechcesz czytać podobne artykuły, proszę zapisz się na mój newsletter. Będzie mi miło, jeśli dołączysz do grona pasjonatów podróży.

http://