Pani, jeszcze kilka lat temu to ledwo te ruiny było widać, tak były zarośnięte chaszczami i zasypane śmieciami. Podejść się nie dało, zresztą to było niebezpieczne bo ściany groziły zawaleniem – mówi mieszkaniec Tworkowa wskazując z zadowoleniem na obecny stan zabytku.
W treści wpisu:
- gdzie te ruiny się znajdują
- co zobaczymy na miejscu
Ruiny pałacu w Tworkowie robią wrażenie. Obiekt jest bardzo duży i piękny, pomimo tego, że znajduje się w ruinie. Rozmach i wielkość z jakim pałac wybudowano zupełnie nie pasuje do niewielkiej wioski.
Gdzie ten pałac?
Pałac znajduje się w województwie śląskim, powiat raciborski, około 3 km od granicy z Czechami. Przez Tworków przebiega droga krajowa nr 45.
Historii co nieco
Pierwszy zamek wzniesiono w XIII w., następnie na jego fundamentach w XVI w. wybudowano zamek gotycki. W ciągu kolejnych wieków był remontowany ale nie uległ wielkim przebudowom. Dopiero ostatni właściciele, rodzina von Surma-Jeltsch, która nabyła pałac w połowie XIX wieku, przebudowała obiekt w stylu neorenesansowym z dwukondygnacyjnymi krużgankami.
W 1931 r. pałac spłonął prawdopodobnie w wyniku podpalenia celem uzyskania odszkodowania. Z dokumentów wynika, że celowego podpalenia nie udowodniono, ale odszkodowanie wypłacono w niedużej wysokości. Pałacu już nigdy nie odbudowano tylko nakryto prowizorycznym dachem. W 1945 r. pałac spłonął po raz drugi. W latach 50. XX w. podjęto decyzję o jego rozbiórce, do której na szczęście nie doszło.
Bardziej szczegółową historię zabytku przeczytaj tutaj.
Dzięki staraniom gminy Krzyżanowice zrewitalizowano teren i obecnie obiekt jest perełką architektoniczną regionu. Ruiny pałacu w Tworkowie udostępniono do zwiedzania w połowie 2020 roku.
Zwiedzanie pałacu
Zwiedzanie zaczynam od wejścia na wieżę zegarową, na którą prowadzą wygodne schody. Z tarasu widokowego dobrze widać zachowane mury pałacu. Warto im się przyjrzeć z tej perspektywy, ponieważ nie da się do nich wejść. Ocalałe mury oglądamy tylko z góry albo z zewnątrz obchodząc obiekt.
Patrząc z wieży w dalszej perspektywie mam Tworków, a jeszcze dalej, na horyzoncie, góry. Podobno przy dobrej widoczności można dostrzec Czantorię i kilka innych szczytów. Na wieży umieszczono szkic z rozrysowanymi górami.
Po zejściu na dół można dokładniej przyjrzeć się detalom zdobiącym elewacje oraz przejść się krużgankami na parterze.
Czy wiesz, że
W 1839 przy pałacu uruchomiono browar, w którym produkowano piwo na sposób bawarski, pierwsze tego typu na Górnym Śląsku. Zakład zaczął prosperować jeszcze lepiej po rządami rodziny Saurma-Jeltsch, kiedy to po modernizacji w 1874 zaczęto produkcję piwa typu pilzneńskiego. W okresie od wiosny do jesieni w weekendy kursowały do Tworkowa specjalne pociągi z Raciborza dowożąc gości do piwiarni, a w dni robocze do składów towarowych doczepiano wagony osobowe. Był to ewenement w skali Śląska. Jednak nie wytrzymał konkurencji większych browarów i został zamknięty pod koniec XIX w.*
*wikipedia
W części obiektu wstawiono szyby, więc być może powstanie coś tam z myślą o odwiedzających. Wieczorem pałac jest pięknie podświetlony co możesz zobaczyć na zdjęciach zamieszczonych na stronie Slaskie.travel.
Godziny otwarcia: codziennie 10.00 – 19.00.
Wstęp: bezpłatnie.
Dawniej pałac otaczał spory park. Jego pozostałości, oprócz tego co widać w otoczeniu ruin, zachowały się do obecnych czasów. Park nie jest zbyt zadbany, ale warto pospacerować wśród okazałych starych drzew. Aby do niego dotrzeć wyjdź poza ogrodzony terenu ruin pałacu, skręć w prawo i przejdź 200 metrów. W głębi jest także staw lubiany przez wędkarzy.
Informacje
Pamiątki. Nie ma sklepiku z pamiątkami. Za opłatą można wypić pamiątkową monetę.
W obrębie ruin pałacu wykonano żwirowe alejki. Można przejechać wózkiem dziecięcym lub inwalidzkim.
Toalety. Po wejściu na teren pałacu idź w prawo. Tam wśród drzew w oddzielnym budynku znajdziesz nowe, czyste i bezpłatne toalety.
Parking. Przed bramą a także w pobliżu jest sporo bezpłatnych miejsc do zaparkowania samochodu.
Co dalej
Odwiedź koniecznie pobliski, zabytkowy Racibórz.
W Polsce mamy wiele pałaców i zamków podniesionych z ruin (lub nie), które można obejrzeć. Zwrócę uwagę na pałac Marianny Orańskiej w Kamieńcu Ząbkowickim, który ruiną nie był ale miasto wiele zrobiło aby doprowadzić zabytek do obecnego stanu. Potężne mury zachowały się w Szymbarku w woj. warmińsko-mazurskim ale chyba nadal nie można wejść do środka.
Blisko stąd do Czech, więc może zajrzyj do często pomijanej Ostrawy, odwiedź pałac Raduń albo pospaceruj po Opawie.
Inne miejsca które odwiedziłam zobacz na mapie.
Jeśli zechcesz czytać podobne artykuły, proszę zapisz się na mój newsletter. Będzie mi miło, jeśli dołączysz do grona pasjonatów podróży.
